Odszkodowanie w procesie karnym

Mało kto wie, że w procesie karnym może zostać zarządzone odszkodowanie. Przez to bardzo często osoby będące pokrzywdzonymi poprzez sprawców czynów zabronionych nie dołączają do postępowania w charakterze oskarżycieli posiłkowych. Pod wieloma względami skorzystanie z uprawnienia do żądania odszkodowania jest jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Orzeczony w postępowaniu karnym obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody (odszkodowanie) albo zadośćuczynienia za doznane krzywdy często może być nie tylko szybszy, ale i bardziej korzystny niż zasądzony w postępowaniu cywilnym. Dodatkowo nie jest to nic ryzykownego, ponieważ w razie orzeczenia tylko części odszkodowania, reszty można domagać się w postępowaniu cywilnym.

Korzyści występowania w postępowaniu kranym

Działanie w postępowaniu karnym z perspektywy pokrzywdzonego jest bardzo korzystne. W postępowaniu karnym organy ścigania stosują zasadę oficjalności, która nakłada na nie obowiązek oskarżania i popierania oskarżenia przed sądem względem osób, które dopuściły się popełnienia przestępstwa. Oznacza to, że prokurator będzie działał na postawie swojej funkcji, uwzględniając też interesy pokrzywdzonego. Także sąd w postępowaniu karnym obarczony jest obowiązkiem wyjaśniania kwestii, których do tej pory nie wyjaśniono dostatecznie, a są one dla sprawy istotne. Rolą pokrzywdzonego jest w zasadzie jedynie złożenie wniosku o orzeczenie odszkodowania. Takie odszkodowanie jest odszkodowaniem w pełni tego słowa znaczeniu, a więc wyrównującym powstałą szkodę (wraz z utraconymi korzyściami, o ile takie występują). W razie niezłożenia takiego wniosku sąd może (ale nie musi) orzecz obowiązek naprawienia szkody, lecz brak działania w tym względzie pokrzywdzonego jest pewnego rodzaju ryzykiem.

Zwiększenie szans

Pokrzywdzony, który chce zwiększyć swoje szansy może wstąpić do postępowania jako oskarżyciel posiłkowy i obok prokuratora występować przeciwko oskarżonemu. Powołując dowody i zadając pytania świadkom przyczynia się do zwycięstwa, a więc do orzeczenia odszkodowania. Oskarżyciel posiłkowy (co jest zalecane) może ustanowić pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym. 

Co warto wiedzieć o odszkodowaniach?

          Odszkodowaniem nazywane jest świadczenie należące się poszkodowanemu, z tytułu wyrządzonej mu szkody. Wypłacane jest ono przez osobę, która daną szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowania wypłacane są z mocy prawa dotyczącego danej sytuacji lub na podstawie zawartej umowy. Należy się ono od podmiotu prawa cywilnego, zarówno osoby fizycznej, jak i osoby prawnej.

Rodzaje odszkodowań

          Według Kodeksu cywilnego, istnieje 17 grup świadczeń, które mogą być podstawą do wypłacenia środków poszkodowanemu w razie wypadku. https://adwokat-kaliszewski.pl/odszkodowania/ Są one dokładnie określone i nazwane, dzięki czemu w razie wypadku nie ma wątpliwości co do udzielenia takiego świadczenia. Wszelkie inne sytuacje nie wymienione w Kodeksie cywilnym nie mają podstaw do wypłacenia odszkodowania. Do najpopularniejszych świadczeń przysługujących osobom poszkodowanym, należą między innymi:

  1. Odszkodowanie za uszkodzenie ciała lub wywołanie pogorszenia stanu zdrowia.
  2. Odszkodowanie za utracone dochody.
  3. Koszty holowania pojazdu oraz wynajęcie zastępczego. 
  4. Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej.
  5. Renta całkowita lub częściowa niezdolność do pracy.

Formy odszkodowań

          Istnieje zasada, według której odszkodowania nie mogą być wyższe od wartości wyrządzonej szkody, ponieważ ich rolą jest jedynie wyrównanie straty. Zdarzają się także przypadki, kiedy to odszkodowanie może być niższe, a sytuacja ta wynikać może na przykład z:

  • bezpośredniego przyczynienia się osoby poszkodowanej do powstania lub zwiększenia zaistniałej szkody,
  • umowy lub ustawy dotyczącej danej sytuacji,
  • stanu majątkowego poszkodowanej osoby lub osoby odpowiedzialnej za szkodę.

         Odszkodowania mogą mieć różną formę. Często wypłacane są jako renta dla poszkodowanego, najczęściej w przypadku, kiedy to osoba ta nie jest w stanie kontynuować pracy zarobkowej. Forma ta stosowana jest także w przypadku rodzin, które straciły w wyniku śmierci jedynego żywiciela rodziny. Tego typu zadośćuczynienie może być wypłacone także w formie jednorazowej pomocy, szczególnie w przypadku zwrotu kosztów leczenia i rehabilitacji. 

Autor: Adwokat Michał Kaliszewski

W jakich przypadkach warto ubiegać się o odszkodowanie?

Osoby, które zostały poszkodowane w różnego rodzaju wypadkach samochodowych lub podczas nieodpowiedniego postępowania lekarskiego mają prawo ubiegać się o uzyskanie odszkodowania. Niestety w wielu przypadkach pokrzywdzeni nie posiadają wiedzy jak postępować, aby zwiększyć szansę na wypłatę zadośćuczynienia. Czytaj dalej W jakich przypadkach warto ubiegać się o odszkodowanie?